W tym artykule pokażę Wam typy ćwiczeń w mojej książce i na ich przykładzie podpowiem, jak można uczyć (się) pisania.
Pisanie i gramatyka to moje ulubione tematy i kiedy prowadzę lekcje języka polskiego jako obcego, to właśnie tych zagadnień lubię uczyć najbardziej. W 2020 roku przeprowadziłam kilka autorskich, korespondencyjnych kursów pisania, podczas których sprawdzałam zestawy moich uczniów wzorowane na zestawach egzaminacyjnych (zestawy były mojego autorstwa). Widziałam powtarzające się błędy i czytałam powracające pytania.
W tym samym roku zebrałam wszystko, co wiem na temat pisania na poziomie B1, i napisałam oraz samodzielnie wydałam książkę pt. „Pisz po polsku! Poradnik, ćwiczenia i przygotowanie do egzaminu”. Książkę można kupić w księgarni Poltax, a na stronie księgarni oraz tutaj można pobrać: spis treści, wstęp, fragment rozdziału pt. „Oficjalnie czy nieoficjalnie” i cały rozdział pt. „Pozdrowienia”.
Ważną część książki zajmują ćwiczenia – do każdego z siedemnastu gatunków prezentowanych w książce przygotowałam dwa ćwiczenia z kluczem. Ćwiczenia są także w pierwszej, poradnikowej części książki (np. jest ćwiczenie na utrwalenie wołacza lub form nieoficjalnych i oficjalnych, ćwiczenie ortograficzne i interpunkcyjne i wiele innych). Starałam się, żeby ćwiczenia były różnorodne i żeby wykorzystywały różne techniki pracy.
Jeśli zajrzycie do podręczników z metodyki nauczania języków obcych i zajrzycie do rozdziałów poświęconych nauczaniu pisania, to zobaczycie, że samo pisanie – czyli zrealizowanie zadania typu „Napisz pozdrowienia….„, albo „Napisz esej….” – zajmuje ostatnie miejsce na liście. Co powinno być wcześniej? Przede wszystkim przykład, a następnie możliwość obcowania na różne sposoby z danym gatunkiem i z przykładowymi tekstami. Im bardziej uczniowie zanurzą się w danym gatunku, im więcej będą z nim obcować, tym mocniej się z nim oswoją i samodzielne pisanie nie będzie ich tak bardzo przerażać czy zniechęcać.
Poniżej pokażę Wam wybrane typy ćwiczeń z mojego podręcznika z krótkim omówieniem. To są fragmenty ćwiczeń – dzięki nim zobaczycie, co znajdziecie w mojej książce. Mam też nadzieję, że w ten sposób zainspiruję Was do tworzenia własnych materiałów dydaktycznych.
Uzupełnij luki wyrazami z ramki
To najczęściej spotykany typ ćwiczenia, dzięki któremu przede wszystkim rozwijamy słownictwo, ale też gramatykę (słowa muszą pasować do luki zarówno pod względem logicznym, jak i gramatycznym). Luki trzeba rozplanować równomiernie po całym tekście i trzeba uważać, żeby nie było ich za dużo.
Połącz
Poniższe ćwiczenie to dopasowywanie do siebie fragmentów tekstów: gratulacji z pasującymi do nich życzeniami. W tym ćwiczeniu chciałam pokazać, że w codziennym życiu wiele tekstów łączy w sobie różne gatunki (czy też różne intencje).
Dopasuj
To inna nazwa ćwiczenia na łączenie. Tu akurat dopasowujemy okazję do pasujących do tej okazji życzeń. To ćwiczenie to też dobry bodziec do mówienia – przed jego zrobieniem możemy wypisać jak najwięcej sytuacji, w których składamy komuś lub ktoś składa nam życzenia, i taką listę możemy porównać z listą okazji z ćwiczenia.
Zamień
W tym ćwiczeniu trzeba zamienić tekst oficjalny na nieoficjalny lub odwrotnie. To ćwiczenie zawiera w sobie elementy etykiety językowej i gramatyki (na przykład ćwiczymy celownik: Pani, Panu, Państwu itp.). Poniżej pokazany jest przykład.
Uzupełnij luki dowolnymi słowami
To nieco bardziej wymagające ćwiczenie, zarówno dla osoby tworzącej, jak i rozwiązującej. Oczywiście odpowiedzi może być kilka – ważne, żeby słowo pasowało do luki zarówno logicznie, jak i gramatycznie. Pierwszą lukę możemy uzupełnić np. słowami: tygodni, miesięcy – ale raczej nie wpiszemy tam słowa godzin ani lat. To też dobra okazja do rozmowy, z jakim wyprzedzeniem zwykle wysyłamy zaproszenie na ślub, a także do powtórki słownictwa i gramatyki (za kilka sekund, minut, godzin, dni, tygodni, miesięcy, lat).
Uporządkuj
Uporządkuj rozsypane słowa, uporządkuj rozsypany tekst – możliwości jest wiele. Jeśli potniemy tekst w środku zdania, to ćwiczymy także gramatykę i składnię. Poniższy przykład to przeprosiny.
Uzupełnij brakujące słowa – jedna kreska to jedna litera
To ćwiczenie-łamigłowka. Pierwszą literę dla ułatwienia możemy podać, ważne jest, żeby 10 razy sprawdzić, czy liczba kresek jest poprawna. Poniżej możecie zobaczyć ćwiczenie z rozdziału pt. „Ogłoszenie”.
Mam nadzieję, że teraz macie lepsze wyobrażenie o tym, co znajdziecie w mojej książce, a także że zainspirowałam Was do tworzenia własnych materiałów i ćwiczeń.
Z ciekawostek zza kulisów wydawania podręcznika zdradzę Wam, że wybierając papier do książki, chciałam, żeby po książce można było pisać wszystkim: i piórem, i długopisem, i ołówkiem. Martwiłam się, czy papier nie będzie za cienki. Zapytałam Was więc na moim FB o to, czym zwykle piszecie, i ku mojemu zaskoczeniu okazało się, że prawie wszyscy w podręcznikach piszą ołówkiem!
Zapraszam Was więc do księgarni Poltax (do 6 maja trwa przedsprzedaż, więc na wysyłkę trzeba będzie poczekać) i z tremą wyczekuję pierwszych opinii o moim podręczniku. Mam nadzieję, że będzie Wam się z nim dobrze pracować.