Wyjaśnijmy sobie to raz na zawsze – jak to jest z tymi dziećmi? Czy dzieci to grupa męskoosobowa, czy niemęskoosobowa?
To pytanie samo w sobie już jest mylące. No bo mowa o grupie dzieci, o konkretnych osobach, które przede mną stoją, czy może mowa o RZECZOWNIKU „dziecko”? No właśnie! To jest zasadnicza różnica! Jeśli ktoś mówi, że „dzieci to zawsze grupa niemęskoosobowa”, to musi liczyć się z tym, że uczniowie zapytają:
Ale moje dzieci to dwaj chłopcy w wieku 12 lat.
Ale ja mam dwie córki i jednego syna.
Ile lat musi mieć chłopiec, żeby „wskoczyć” do grupy męskoosobowej?
Pamiętajcie – RZECZOWNIK „dziecko” zawsze łączy się z formami niemęskoosobowymi i nie jest ważne, kto jest w tej grupie! Liczy się tylko to, że zdecydowaliście się użyć RZECZOWNIKA „dziecko”. To nie dzieci same w sobie są niemęskoosobowe, ale RZECZOWNIK „dziecko” wymaga form niemęskoosobowych!
W liczbie mnogiej musicie wyróżnić dwie sytuacje:
1. Gdy używacie RZECZOWNIKA, to o wyborze formy męsko- albo niemęskoosobowej decyduje rodzaj gramatyczny tego RZECZOWNIKA. Nie jest ważne, ile ludzie mają lat, jakiej są płci itp.
Jeśli wybraliście rzeczownik LUDZIE, to bez względu na to, kogo opisujecie, musicie wybrać formy męskoosobowe.
Jeśli wybraliście rzeczownik OSOBY, to bez względu na to, kogo opisujecie, musicie wybrać formy niemęskoosobowe.
Jeśli wybraliście rzeczownik DZIECI, to bez względu na to, kogo opisujecie, musicie wybrać formy niemęskoosobowe.
Pamiętajcie, że męskoosobowość jest wtedy, jeśli RZECZOWNIK spełnia jednocześnie dwa warunki: ma gramatyczny rodzaj męski i oznacza osobę. Oba warunki muszą być spełnione!
2. Natomiast jeśli nie używacie rzeczownika i zwracacie się bezpośrednio do jakiejś grupy lub opisujecie jakąś grupę, to wtedy tak, PŁEĆ ma znaczenie i „szukamy” tego jednego mężczyzny w grupie. Stoją przede mną dwie osoby w wieku 7 lat: Ania i Maciek. Jak się do nich zwrócę?
Aniu, Maćku, gdzie byliście?
Aniu, Maćku, widzę, że jesteście zmęczeni.
Aniu, Maćku, a może zjedlibyście deser?
Pamiętajcie o tych dwóch sytuacjach i o tym, że dzieci same w sobie nie są ani męsko-, ani niemęskoosobowe. To zależy od konkretnej grupy: czy to jest Ania i Maciek, czy Ania i Zosia, czy Maciek i Staś.
Ale jeśli używacie RZECZOWNIKA „dziecko”, to ten rzeczownik zawsze wymaga form niemęskoosobowych!
Mówiłam o tym w czerwcu 2023 roku z okazji Dnia Dziecka w tym filmiku.
I między innymi właśnie te wątpliwości moich uczniów dotyczące (nie)męskoosobowości sprawiły, że napisałam na ten temat 200 stron teorii i ćwiczeń na poziomie B1-B2. Dzięki podręcznikowi „Uzupełnij luki! Liczba mnoga i formy (nie)męskoosobowe w języku polskim. Teoria i ćwiczenia. Poziom B1-B2” polubicie i zrozumiecie (mam nadzieję!) kategorię (nie)męskoosobowości, a także rozwiniecie swoje słownictwo i będziecie uzupełniać luki w ćwiczeniach.